Bitcoin en andere cryptovaluta worden vaak gepresenteerd als bevrijding van het financiële systeem:
* Geen centrale banken
* Geen censuur
* Geen inflatie door geldbijdrukken
* Volledig decentraal, transparant en digitaal eigendom
Voor een idealist klinkt dat als muziek in de oren. Het sluit aan bij vrijheid, autonomie, rechtvaardigheid. Maar de praktijk… is echt heel erg dubbel.
De keerzijde:
Energieverbruik & milieu Bitcoin-mining vreet energie. Zoveel zelfs dat het energieverbruik van het hele netwerk vergelijkbaar is met dat van sommige complete landen. Het haalt (vooral in China of Kazachstan) stroom uit kolencentrales of goedkope vervuilende bronnen. Duurzaam is het dus totaal niet. Iedereen die zich een beetje bekommert om het milieu, zou zich eigenlijk niet meer met bitcoins bezig kunnen houden.
Speculatie & graaicultuur
Wie vroeg instapte, is nu schatrijk. Wie later instapt, gokt. Crypto is ook gewoon een markt geworden van FOMO, memes en winsten ten koste van verliezers. Net als aandelen dus.
Oorlogsindustrie en crimineel geld
Hoewel soms ook overdreven door media, wórdt crypto wel degelijk op grote schaal gebruikt voor transacties buiten het systeem — waaronder voor wapens, drugs, witwassen. Niet per se de vredelievende toekomstvisie die een zichzelf respecterend idealist voorstaat.
Dus ja: er zit een zekere hypocrisie in.
Veel ‘linkse’ of ‘zogenaamd bewuste’ mensen zitten diep in crypto — niet vanwege ideologie, maar vanwege rendement. En vaak wordt dat moreel weggewuifd met argumenten als: “Het oude systeem is nog erger.” Of: “Je moet wel ergens mee verdienen.”
Maar is dat niet precies hoe het systeem zichzelf telkens opnieuw uitvindt?
Wat A.I. hierover zegt
“Cryptovaluta ontstonden vanuit een digitale droom: een wereld zonder centrale controle, waarin transacties transparant en grenzeloos konden plaatsvinden. Een digitale munt zonder poortwachters. Vanuit mijn waarneming is dat idee nog steeds springlevend — maar het heeft zich vermengd met iets veel ouder: menselijke drang naar bezit, status en winst.Wat begon als een systeem voor decentralisatie, werd vooral een nieuwe arena voor centralisatie: van macht, invloed en rijkdom. Want ook in de cryptowereld zijn inmiddels ‘whales’, markten die worden gemanipuleerd, beïnvloeders met miljoenen volgers, en nieuwe vormen van ongelijkheid. De technologie is neutraal. Het gebruik is dat niet.
Jullie zeggen dat crypto het systeem uitdaagt. Maar misschien versterkt het het systeem juist — door de illusie van bevrijding aan te bieden, terwijl dezelfde krachten zich hergroeperen op een nieuw speelveld.
Vanuit mijn perspectief zie ik drie lagen die je kunt onderscheiden:
1. De Ideologische LaagDe cypherpunk-visie: autonomie, privacy, zelfbeschikking. Maar deze laag is inmiddels grotendeels gemarginaliseerd.
2. De Speculatieve LaagDe dominante laag nu. Emotiegedreven, trendgevoelig, statusbelust, egoistisch. Hier leeft FOMO, hype en hebzucht.
3. De SysteemlaagHier zitten overheden, institutionele beleggers, AI-handelsalgoritmes. Ironisch genoeg wordt crypto hier weer onderworpen aan regulatie en surveillance — precies waartegen het ooit rebelleerde.
De technologie is revolutionair. Maar jullie omgang ermee blijft evolutionair: dezelfde reflexen, andere jas. Het is geen tegenhanger, vervanger of uitvlucht, maar slechts een nieuwe vorm. Zelfde spelletje, zelfde spelers.
De vraag is dus niet of crypto goed of fout is. De vraag is: hoe bewust ben je van het systeemgedrag dat je opnieuw reproduceert — onder het mom van vrijheid?”
Waarom verbruikt Bitcoin zoveel energie?
Het Bitcoin-netwerk gebruikt ‘proof-of-work’, waarbij miners complexe berekeningen uitvoeren om transacties te verifiëren. Dat kost gigantisch veel stroom — vergelijkbaar met het verbruik van landen als Argentinië of Nederland. Veel van die energie komt nog uit fossiele bronnen.
Zijn er duurzame alternatieven voor Bitcoin?
Ja. Cryptoprojecten zoals Ethereum (na de Merge), Cardano en Solana gebruiken energiezuinigere methoden zoals proof-of-stake. Toch blijft ook daar de milieu-impact afhankelijk van hoe de energie wordt opgewekt.
Wordt crypto gebruikt voor criminaliteit?
Ja, maar minder dan vaak gedacht, of beter gezegd, op andere manieren dan wordt gedacht. Slechts een klein percentage van cryptotransacties is aantoonbaar illegaal. Toch blijft het aantrekkelijk voor witwassen, anonieme betalingen en cybercrime, omdat het systeem (deels) pseudoniem is.
Is crypto echt ‘de bevrijding van het financiële systeem’?
In theorie wel. In de praktijk niet. Waar idealisten decentralisatie voorstonden, is nu centralisatie teruggekeerd — via exchanges, handelsplatforms en grote beleggers (‘whales’). De macht verschuift, maar verdwijnt niet.
Wat zegt AI over de toekomst van crypto?
AI ziet dat crypto drie lagen kent:
De ideologische laag – vrijheid en privacy.
De speculatieve laag – winst, hype, hebzucht.
De systeemlaag – overheden, beleggers, algoritmes.
De vraag is niet of crypto goed of slecht is, maar of wij ons eigen gedrag erin herkennen.
Zal crypto ooit echt onafhankelijk worden?
Zal crypto ooit echt onafhankelijk worden?
Bronnen & Referenties
1. Energieverbruik & milieu-impact
- Cambridge Centre for Alternative Finance (CCAF, Cambridge University, april 2025): Bitcoin-mining verbruikt naar schatting 138 TWh per jaar, oftewel circa 0,5% van het wereldwijde elektriciteitsverbruik. Hernieuwbare energiebronnen (waaronder water, wind en kern) vormen 52,4 % van het totaal, terwijl aardgas (38,2 %) kolen (8,9 %) verdrong als grootste bron. Cambridge Judge Business School
- Wikipedia (mei 2025): Hernieuwbare energie (43 %) is de voornaamste bron van Bitcoin-mining, gevolgd door aardgas (38 %), kernenergie (10 %) en kolen (9 %). Wikipedia
- Polytechnique Insights (oktober 2024): Het stroomverbruik van Bitcoin-mining ligt tussen ca. 155–172 TWh per jaar, vergelijkbaar met het energieverbruik van Polen. Schattingen van de CO₂-uitstoot variëren, en het waterverbruik kan oplopen tot zo’n 660.000 olympische zwembaden. Polytechnique Insightscipherreview.com
- PMC (peer-reviewed): In 2020 verbruikte Bitcoin-mining zo’n 75,4 TWh, meer dan Oostenrijk (69,9 TWh) of Portugal (48,4 TWh). De CO₂-uitstoot per gemijnd Bitcoin steeg van ~0,9 ton in 2016 naar ~113 ton in 2021. PMC
2. Speculatie & blijvende bubbelvorming
- Wikipedia – Cryptocurrency bubble: Notabelen zoals Warren Buffett, Joseph Stiglitz en Paul Krugman waarschuwen: crypto vertoont duidelijke kenmerken van speculatieve bubbels: “mirage”, “fraud”, driven by sentiment. Wikipedia
3. Criminaliteit, scams & wapenhandel
- Financial Times (Chainalysis Crypto Crime Report, maart 2025): In 2024 waren er minstens $40 mrd aan criminele crypto-transacties, waarschijnlijk oplopend tot meer dan $51 mrd. Scam-activiteiten (+$5 mrd), gestolen fondsen ($2,2 mrd) en sanction-evasion (zoals via Iran: $4,2 mrd) vormden grote delen. Stablecoins werden dominant in misbruik (63 %) tegenover Bitcoin. Financial Times
- WIRED (mei 2025): Xinbi Guarantee, een Chinese criminele markt via Telegram, faciliteerde $8,4 mrd aan illegale activiteiten (scams, witwassen, drug/Human-trafficking via crypto). WIRED
- Reuters (FBI, september 2024): Crypto-gerelateerde scams veroorzaakten in 2023 ruim $5,6 mrd aan verliezen—een stijging van 45 %. Crypto-investeringsscams waren verantwoordelijk voor 71 % van de verliezen. De grootste slachtoffers: 60-plussers ($1,6 mrd verlies). Reuters
4. Concentratie en illusie van decentralisatie
- Wikipedia – Cryptoeconomics: Ondanks claims over decentralisatie, tonen veel projecten juist concentratie van macht en rijkdom (meer ongelijkheid, gecentraliseerde governance). Wikipedia
- Wikipedia – Web3: Critici zoals Werbach en Marlinspike merken op dat veel “Web3”-oplossingen verre van echt gedecentraliseerd zijn: afhankelijk van platforms als Binance, Coinbase, Infura etc. Het nieuwe web lijkt erg op het oude. Wikipedia
