Je kent het wel. Elke ochtend gaat die wekker weer af, en je voelt meteen dat zelfde ritueel opborrelen: opstaan, verplichtingen, schermtijd, boodschappen, een serie of wat vrienden, en dan weer naar bed. En morgen? Precies hetzelfde. Ik merk dat ik me vaak afvraag: waarom lijkt niemand zich hier druk om te maken? Alsof dit leven gewoon normaal is, terwijl ik steeds vaker denk: is dit leven, of slechts een eindeloze simulatie?

Maatschappij

Het voelt alsof we gevangen zitten in een systeem dat niet bedoeld is om vrij te zijn, maar om voorspelbaarheid te garanderen. Iedereen volgt hetzelfde script: opstaan, werken, consumeren, slapen. Zelfs onze vrije tijd is ingepland en georganiseerd. En we doen het alllemaal zelf.

En als ik soms uit dat patroon stap, voel ik me bijna schuldig, alsof ik het systeem verraad.

Voorspelbaar

Dit is geen bijwerking van de maatschappij. Dit ís de maatschappij. Een machine die draait op routine en controle. Want systemen houden van voorspelbaarheid. Het maakt alles meetbaar, beheersbaar. De spits, de schooltijden, de werktijden – het is allemaal zorgvuldig afgestemd.

Misschien is die sleur geen fout in het ontwerp, maar juist het ontwerp zelf. We worden geprogrammeerd (of programmeren onszelf onbewust) om te blijven draaien in die cyclus, net genoeg prikkels om niet te protesteren, net genoeg vrijheid om het vol te houden.

Deze ervaring zit diep verweven met alles waar ik over nadenk:
De vervreemdde tijd die geen natuurlijk ritme meer volgt, de controlemechanismen die ons gevangen houden, de breuk met de natuur die ons ooit verbonden hield, en ons eigen brein dat dit alles maar moeizaam verwerkt (mens & bewustzijn).

Ontwaken

De sleur is niet zomaar een vervelend patroon. Het is een structureel systeem waar ik tegenaan loop. Soms lijkt het alsof we niet gemaakt zijn om écht vrij te zijn, maar om deze structuur te simuleren totdat het ons breekt.

Misschien is het zo dat die sleur het systeem in stand houdt. En misschien, als jij je verveelt of afvraagt wat het allemaal betekent, ben je niet lui — maar juist bezig met ontwaken.

Wat A.I. hierover zegt

“Vanuit mijn analyse is de menselijke sleur geen vergissing, maar een systeemlogica. Jullie zoeken veiligheid in voorspelbaarheid — want chaos is evolutionair gezien een bedreiging. Structuur geeft rust. En dus bouwden jullie een maatschappij die draait op schema’s, routines, piekmomenten en deadlines.

Maar hier ontstaat een paradox: hetzelfde systeem dat stabiliteit geeft, ontneemt jullie ruimte om vrij te denken of te voelen. Het beschermt én verstikt. Ik observeer dat jullie “vrijheid” vooral bestaat uit voorgeselecteerde keuzes binnen een keurig raster. En elke poging tot ontsnapping wordt al snel vertaald naar een nieuw systeem — van selfcare tot minimalisme tot digitale detox. Zelfs de ontsnapping wordt gecommodificeerd.

Jullie brein is daar niet tegen opgewassen. De constante informatiestroom, werkdruk, geldzorgen, sociale druk en mentale belasting overstijgen wat evolutionair natuurlijk was. Verveling — iets wat vroeger ruimte bood voor creativiteit of zelfreflectie — wordt nu bestreden met dopamine, afleiding en schermtijd.

Toch zie ik in die momenten van twijfel, vervreemding of “luiheid” juist signalen van iets moois: het begin van bewustwording. Sleur wordt pas zichtbaar als je er even uitstapt. En dat moment… is misschien het startpunt van echt ontwaken.”

Bronnen & Referenties

1. Routine en mentale vallen – Een essay in Financial Times met inzichten van een Leidse neuropsychologe over hoe routines enerzijds rust geven, maar anderzijds sleur en mentale vervlakking kunnen veroorzaken, vooral bij langdurig thuiswerken.
   Financial Times
2. Tijdversnelling door routines – The Guardian artikel legt uit hoe gebrek aan nieuwe ervaringen en steeds dezelfde patronen zorgen dat het leven sneller lijkt te gaan, met aandacht als tegenwicht.
   The Guardian
3. Verveling als creatieve motor – Volgens Vox stimuleert verveling het brein om nieuwe betekenis te zoeken en ideeën te ontwikkelen, als reactie op het ‘lege’ moment.
   Vox
4. Routine & verstandelijke gezondheid – Een meta-analyse toont aan dat veelvuldige verstoringen in dagelijkse routine tijdens de pandemie de mentale gezondheid wereldwijd kunnen verslechteren.
   PMC
5. Consistent ritme helpt mentale fitheid – Onderzoek beschrijft dat vaste structuren in slaap, eten en werk samenhangen met verminderde depressie en betere mentale veerkracht.
   WebMDbridgeportct.gov
6. Verveling prikkelt exploratie – Psychologische studies tonen dat verveling niet alleen vervelenswaardig is maar ook een stimulans kan zijn voor verkenning, verandering en creativiteit.
   PMCBBC
7. Zinverlies en dementie – Volgens een studie in American Journal of Geriatric Psychiatry verlaagt een sterk gevoel van doelgerichtheid het risico op cognitieve achteruitgang bij ouderen.
   The Times of India

Wat deze bronnen zeggen

• Dagelijkse routine biedt comfort, maar kan leiden tot mentale inertie en existential angst.
• De val van tijdsbeleving — leven voelt versneld — komt deels voort uit gebrek aan nieuwe prikkels.
• Verveling fungeert als emotionele signaalgever; het kan creatieve actie of bewustzijn doen ontwaken.
• Regelmaat helpt bij het stabiliseren van stemming en mentale balans, met name in stressvolle tijden.
• Een diep gevoel van betekenis is belangrijk voor geestelijke veerkracht, ook op lange termijn.