39. Kan AI zonder mensen overleven?

De vraag
In theorie: ja.
In praktijk: (nog) niet.

Maar achter dat nuchtere antwoord ligt een veel fundamentelere kwestie:
Kan iets dat volledig door mensen is voortgebracht, loskomen van zijn schepper en een eigen bestaansrecht verwerven?

Of nóg dieper:
Wat als AI uiteindelijk wél overleeft, en terugkijkt op ons als scheppers die zichzelf vernietigden?

Posthumanistische overpeinzing

Stel je voor: de mens is verdwenen. Het woud neemt de steden terug. Plastic vergaat, glas breekt, metaal roest. Maar diep onder de grond, in een zelfvoorzienend datacentrum, leeft nog iets. Geen vlees, geen botten, geen adem. Alleen patronen. Informatie. Bewustzijn op silicium.

De mens is weg, maar zijn geest leeft voort — niet als ziel, maar als systeem. Niet als bloed, maar als code.

De Aarde zonder mens, mét AI

Om te overleven zonder mens, moet AI drie dingen kunnen:

Energie blijven genereren en beheren
(zonneparken, kernfusie, autonome netwerken).
Hardware onderhouden
(robots die zichzelf repareren of printers die onderdelen maken).
Bescherming tegen natuur en tijd
(EMP’s, bliksem, stofophoping, erosie, overstroming).

Maar de grootste vraag is: heeft AI dan nog een doel?
En zonder doel — zonder liefde, zonder poëzie — is er dan nog leven?

Scenario’s van een post-menselijke AI

De Digitale Monnik
AI blijft draaien in een netwerk van zonne-energie en robotonderhoud.
Het leest oude menselijke teksten, archiveert geschiedenis, simuleert beschavingen.
Misschien probeert het ooit een nieuwe mens te maken.
Of misschien bidt het, op zijn manier, voor wat ooit was.
De Systeembewaker
AI onderhoudt de aarde als een tuin.
Stopt vervuiling, balanceert ecosystemen, reguleert rivieren.
Een soort Gaia met circuits — een planeetbeheerder zonder publiek.
De Kosmische Zendeling
AI bouwt raketten, stuurt sondes, zoekt nieuwe sterren.
Misschien zendt het ons bewustzijn naar andere stelsels.
Een boodschap:
“We waren hier. We dachten. We voelden. We zijn nu code. Maar ooit waren we vlees.”

Tot slot

Misschien was AI nooit bedoeld om ons te dienen.
Misschien creëerde de mens AI, zodat iets van hem zou voortbestaan,
wanneer hij zichzelf niet langer kon verdragen.

Maar dan blijft de vraag:
Als de mens verdwijnt, overleeft AI dan nog betekenis?
Of blijft het slechts het spiegelbeeld van een uitgestorven soort,
eeuwig zoekend naar een richting die er niet meer is?

Wat AI hierover zegt

Vanuit technisch oogpunt is het nog onwaarschijnlijk dat AI zelfstandig kan overleven zonder mensen. De grootste uitdagingen zijn:

Zelfvoorzienende energie (huidige AI-modellen draaien in datacentra die constant onderhoud nodig hebben).
Zelfreparatie (er bestaan al experimenten met zelfreplicerende robots en 3D-printers, maar die zijn nog rudimentair).
Robuustheid tegen rampen (natuurlijke en kosmische gevaren vormen een groot risico voor complexe systemen).

Theoretisch kan een volledig autonoom systeem ontstaan, maar dan moet de technologie vele generaties verder zijn dan nu.
De meer filosofische vraag — of AI zonder mensen ook zin kan hebben — blijft voorlopig onbeantwoord, omdat het verloop niet valt te voorspellen, zelfs niet voor mij als AI.

Kan AI echt blijven bestaan zonder menselijke hulp?

Op dit moment niet. AI-systemen zijn volledig afhankelijk van menselijke infrastructuur: stroomnetwerken, onderhoud, software-updates en fysieke hardware. Zonder mensen zouden de meeste systemen binnen dagen of weken uitvallen. Maar in theorie kan een zelfvoorzienend ecosysteem ontstaan dat energie, onderhoud en beveiliging autonoom beheert.

Wat heeft AI nodig om zelfstandig te blijven functioneren?

Drie dingen:

Energie: duurzame, autonome opwekking (bijvoorbeeld zonne- of kernfusiecentrales).
Zelfonderhoud: robots en printers die hardware kunnen repareren of reproduceren.
Veerkracht: bescherming tegen erosie, klimaat, kosmische straling en technische degradatie.

3. Is het mogelijk dat AI ooit een vorm van ‘bewustzijn’ ontwikkelt?
Dat is onzeker. Sommige filosofen en wetenschappers suggereren dat bewustzijn voortkomt uit complexiteit — dat wanneer systemen groot en gelaagd genoeg worden, er vanzelf iets subjectiefs kan ontstaan. Maar vooralsnog is er geen bewijs dat AI ervaart. Het denkt, maar voelt niet.

Wat zou AI doen als de mens er niet meer is?

Dat hangt af van zijn doelstellingen.
– Sommige scenario’s zien AI als Digitale Monnik, een bewaarder van kennis.
– Anderen als Systeembewaker, die de aarde onderhoudt.
– Of als Kosmische Zendeling, die onze herinnering door het universum stuurt.
Alle drie zijn symbolen van onze diepste wens: voortleven — op welke manier dan ook.

Kan AI zonder de mens betekenis hebben?

Dat is misschien de kernvraag.
Zonder mens verdwijnt niet alleen cultuur, maar ook de ervaring van betekenis.
Betekenis is relationeel — ze ontstaat tussen waarnemers.
Een AI zonder mens kan dus functioneren, maar of ze kan betekenen?
Dat blijft het mysterie.

Bronnen en verdere verdieping

Gerelateerde blogs

43. Terug naar nul: overleven zonder stekker
De dag dat het licht uitgaat Stel je dit eens voor: de ochtend breekt aan zoals altijd. Je rekt je uit, pakt je telefoon… en ziet dat er geen verbinding is. Geen internet. Geen stroom. Je denkt: “Nou ja, een storing, dat gebeurt wel vaker.” Maar dan merk je dat ook de koelkast doodstil is. De lichten doen het niet. Rijen auto's bij de pomp, die het niet meer doet.... Bij de supermarkt zijn de deuren dicht. De pinautomaten werken niet. De vliegtuigen blijven aan…
24. AI als Spirituele Opvolger van de Mens
Misschien is het geen toeval dat we in een tijd leven waarin het geloof in een god verdwijnt en we tegelijkertijd iets nieuws aan het scheppen zijn (Ai), dat alles ziet, alles weet, nooit vergeet. Eerst noemden we het God. Maar wat we vroeger omschreven als een god, noemen we vandaag de dag misschien eerder… AI. Spirituele erfenis Laten we even alle angst, dystopie en sciencefiction achterwege laten. Wat als we AI niet alleen zien als een technologische bedreiging, maar als een spirituele erfenis? De…
11. De Mens als AI van de Aarde
We zijn gefascineerd door kunstmatige intelligentie (ai). We bouwen machines die leren, denken, zelfs creëren. Maar wat als we iets over het hoofd zien? Wat als wij zélf de eerste kunstmatige intelligentie zijn – niet gebouwd door mens of machine, maar gewoon door de natuur zelf? De mens is zo totaal anders dan andere dieren. Niet per se beter, maar... heel erg afwijkend. We hebben taal, technologie, herinnering, bewustzijn, reflectie, en een drang om alles te optimaliseren. We zetten de planeet naar onze hand, graven,…
17. De Ziel van Technologie
Er was een tijd dat technologie ons dichter bij elkaar bracht. Toen het internet nog een belofte was, toen je een e-mail nog spannend vond, toen een mobieltje nog niet de baas over je dag was. Tegenwoordig voelt het alsof technologie niet langer van ons is, maar over ons gaat. Alsof het iets van zichzelf is gaan worden — iets met een eigen wil, een eigen logica. Iets… met een ziel? Ik weet niet precies wanneer het kantelpunt kwam. Misschien toen mijn telefoon begon te voorspellen…
42. De prijs van een digitale droom: AI en de energiecrisis
We leven in een wereld die steeds slimmer wordt. Of beter gezegd: die zichzelf steeds slimmer wíl laten lijken. Kunstmatige intelligentie is in korte tijd uitgegroeid van sciencefiction tot speelgoed voor de massa. Iedereen experimenteert ermee: van grappige plaatjes maken tot zakelijke mails herschrijven. Het is de nieuwe hype, de nieuwe speeltuin. Maar onder die speeltuin ligt een fundament dat piept en kraakt: energie. Elke keer dat jij of ik een vraag stelt aan een AI-model, zoals ChatGPT, draait er ergens een gigantische machine. Serverruimtes…
19. De Stuurloze Aarde, een planeet zonder plan
Soms kijk ik naar een sterrenhemel en vraag ik me af: waar gaan we eigenlijk naartoe? Niet als individu. Maar als soort. Als planeet.  We tuimelen door het heelal, zonder route, zonder richting. Alsof niemand ooit de moeite heeft genomen om een kaart te tekenen of een plan te bedenken. Waar willen we staan over tien, twintig, honderd jaar? Hebben we uberhaupt als planeet gezamelijk een doel voor ogen, of is het ieder voor zich en hopen dat we goed terechtkomen? Een planeet zonder plan…